„Pamięci Żołnierzy i Kobiet – Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego, uczestników bitwy o Berlin w 1945 r., walczących jako część koalicji antyhitlerowskiej w dzielnicach Charlottenburg i Tiergarten o wyzwolenie Polski i Europy od faszyzmu”.
Tablica o takiej treści będzie odsłonięta na gmachu Politechniki Berlińskiej. Miało się to odbyć 8 maja w 75 rocznicę zakończenia II Wojny Światowej, ale w związku z panującą pandemią wirusa uroczystość przeniesiona została na wrzesień br.
8 maja w tym roku wyjątkowo w Berlinie i całym landzie został uznany świętem i dniem wolnym od pracy. Rocznica zakończenia wojny 8 maja 1945 r. nazywana jest w Niemczech Dniem Wyzwolenia od narodowego socjalizmu. Inicjatywę upamiętnienia wkładu polskiego żołnierza w wyzwolenie stolicy Niemiec podjęło Stowarzyszenia Ofiar Prześladowanych przez Reżim Nazistowski (VVN-BdA). Miejsce wmurowania tablicy nie jest przypadkowe. Tędy – obok budynków Politechniki Berlińskiej prowadziła oś natarcia polskich oddział walczących jako część koalicji antyhitlerowskiej w dzielnicach Charlottenburg i Tiergarten. Gmachy Politechniki, wyzwolone zostały 2 maja 1945 r. przez jednostki 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
Z podziwem i radością pewnie przyjmiemy tę wiadomość bo do tej pory nie było w Berlinie miejsca upamiętniającego przelaną krew żołnierza polskiego.

Historycznie to było tak:
1 Armii Wojska Polskiego nacierały w kierunku Łaby a w tym czasie trwał szturm Berlina. Już 30 kwietnia 1945 roku rozpoczęły się walki w Berlinie z udziałem Armii Czerwonej i Wojska Polskiego. Polskie wojska nacierały na najsilniej umocnionym rejonie. w zachodniej części Tiergarten, przebijając się w stronę Reichstagu, w rejonie Politechniki i przy Bramie Brandenburskiej. Obok Kościuszkowców w szturmie wzięły udział także jednostki artylerii: 2 Pomorska Brygada Artylerii Haubic, prowadząca ogień z dzielnicy Siemensstadt. Od 1 maja 2 PBAH została podporządkowana 1 DP im. T. Kościuszki w rejonie Tiergarten, na południe od Sprewy. 5 i 8 Pułk Moździerzy ze składu 1 Samodzielnej Brygady Moździerzy niszczyły umocnienia na przesmykach pomiędzy jeziorami Sackower i Lekwitz oraz przy zamku w Poczdamie, a także zdobywały berlińskie przedmieścia Glienicke i Bernaua a 11 Pułk Moździerzy walczył w dzielnicach Seeburg, Staaken i Klosterfelde.

1 Warszawska Dywizja Piechoty im. T. Kościuszki pod dowództwem gen. Wojciecha Bewziuka walki na terenie Berlina rozpoczęła na północno-zachodniej części dzielnicy Charlottenburg. 3. pułk piechoty (3 pp) rozpoczął natarcie z Franklinstrasse i po całym dniu ciężkich walk dotarł w rejon Englischestrasse, a następnie w nocy po ciężkich walkach zdobył stację kolejową Tiergarten, gdzie wziął do niewoli 450 jeńców. Następnie przeprowadził atak przez park Tiergarten i 2 maja około 6:55 dotarł w rejon Bramy Brandenburskiej, gdzie zetknął się z oddziałami radzieckiej 8. Armii Gwardii.
Jednocześnie 2. pułk piechoty (2 pp) rozpoczął natarcie 30 kwietnia z Sophienstrasse, przekroczył Franklinstrasse i dotarł do północnych zabudowań Berlinerstrasse. W nocy 2. pp udało się zdobyć silnie bronione gmachy politechniki. Następnego dnia rano przeprowadzono atak na południowy wschód przez stadion sportowy i w okolicach Fasanenstrasse, stacji kolejowej Zoologische Garten oraz Hardenbergerstrasse nawiązano kontakt z radziecką 1 Armią Pancerną Gwardii. Z innymi jednostkami radzieckimi nawiązano na lewym skrzydle styczność w rejonie mostu kolejowego na kanale Landwehry w rejonie Ufergartenstrasse. 1 pułk piechoty nacierał od 1 maja wzdłuż ulic Bismarckstrasse, Schillerstrasse, Goethestrasse w kierunku stadionu i zoo, opanowując także budynki przy Pestalozzistrasse i zdobywając barykady przy zachodniej stronie Kaiser-Friedrichstrasse. Następnie przekroczył Wilhelmsdorferstrasse i dotarł do Karl Augustplatz. Potem toczył boje w rejonie Krummestrasse przy Karl Augustplatz, przekraczając Leibnizstrasse i opanowując stację kolejki przy Bismarckstrasse. 2 maja o świcie pułk przeszedł Grolmanstrasse i dotarł do Hardenbergstrasse.
2 maja 1945 roku ok. 6:00 podczas rajdu przez park Tiergarten dokonanego przez 2 batalion, część 1 batalionu 3 pułku piechoty i batalion czołgów 66 Brygady Pancernej, żołnierze 7 baterii 1 pułku artylerii lekkiej z 1. Dywizji Kościuszkowskiej, zatknęli na środku trzeciej kondygnacji Siegessäule (pruskiej kolumnie zwycięstwa) w parku Tiergarten biało-czerwony sztandar. Drugą flagę na balustradzie drugiej kondygnacji, na polecenie por. Piotra Potapskiego, powiesili żołnierze z 8. baterii 3. dywizjonu. Trzecią flagę powiesiło pięciu polskich żołnierzy z 1 Dywizji Piechoty, byli to ppor. Mikołaj Troicki, plut. Kazimierz Otap, kpr. Antoni Jabłoński oraz kanonierzy Aleksander Karpowicz i Eugeniusz Mierzejewski. Do godziny piętnastej wojska radzieckie i polskie opanowały całe miasto. W tym samym czasie nie wszystkie oddziały obrońców otrzymały informacje o zaprzestaniu walk, tak więc niekiedy dochodziło jeszcze do walk. Stolica III Rzeszy została jednak zdobyta, a do zakończenia wojny zostało zaledwie kilka dni.
Straty polskie podczas niespełna trzech dni walk wyniosły 100 poległych i ponad 450 rannych. Straty niemieckie były większe: około 1000 zabitych, 2500 wziętych do niewoli żołnierzy i oficerów. W toku walk 1 Dywizja Piechoty im. T. Kościuszki zdobyła 56 kwartałów miasta, 7 kompleksów fabrycznych, 4 stacje metra i większą część budynków Politechniki, zniszczyła 28 dział i ponad setkę karabinów maszynowych, zdobyła 6 czołgów i 26 dział, 300 samochodów i 120 motocykli.

Pułk artylerii lekkiej 1 DP (struktura w walkach o Berlin).
Dowództwo i sztab, 3 x dywizjon artylerii, 2 x bateria artylerii armat, 1 x bateria artylerii haubic.
Stan etatowy wynosił 1039 żołnierzy, w tym: 150 oficerów, 299 podoficerów i 644 kanonierów.
Na uzbrojeniu i wyposażeniu jednostki znajdowało się:
- 76 mm armata – 24
- 122 mm haubica – 12
- rusznice przeciwpancerne – 12
- pistolety maszynowe – 419
- samochody – 108
- ciągniki – 24.
Oprócz pułku artyleria 1 DP miała w swoich strukturach następujące pododdziały artylerii:
- 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej,
- 1 samodzielny dywizjon moździerzy.
Chwała bohaterom Wojska Polskiego walczącym o zdobycie Berlina !!!
Dziękujemy Berlińczycy !!!
1. https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com/2020/04/30/75-rocznica-walk-o-berlin/
2. Wikipedia.
Opracował Leszek Ciepielski przy wykorzystaniu wątków artykułu red. Piotr Koczyński „Znak pamięci” zamieszczonego w POLITYKA nr 19 (3260), 6.05–12.05.2020.