Dziękujemy Kolegom z Towarzystwa Ziemi Głogowskiej za zgodę na wykorzystanie informacji o jednostkach Garnizonu Głogów, znajdujących się na stronie internetowej głogowskiego SPArt.
Zarys historii 5. Pomorskiej Brygady Artylerii Armat
5. Brygada Artylerii Armat swój powojenny rodowód wywodzi z jednostek artyleryjskich ŚOW stacjonujących od 1951 roku w Głogowie. Rozkazem MON 0045/Org z 17.05.1951 r. sformowano 112.pac nadając mu numer JW 5575, który kolejno przejmowały 31.BAA, 5.Pomorska BAA, 5.BAA.
1. sierpnia 1951 roku do Głogowa przybyła grupa organizacyjna, którą dowodził dowódca pułku ppłk Henryk Poźlewicz. Przejęto bardzo zniszczony kompleks dawnych koszar im. Hinderburga, które należało w szybko dostosować do przyjęcia żołnierzy zasadniczej służby wojskowej. Pierwsi poborowi zostali wcieleni 10.11.1951 roku, a już w marcu 1952 roku pułk osiągnął gotowość bojową (dwa dywizjony 152 mm z ciągnikami S-80).
Od 4.09.1956 r. w wyniku reorganizacji Sił Zbrojnych utworzono Dowództwo 10. Dywizji Artylerii Armat. W skład dywizji wszedł m.in. 112. pac przeformowany na 31. BAA. W Głogowie utworzono garnizon, którego dowódcą został płk Józef Petruk. Lata następne to pomyślna realizacja zadań szkoleniowo – wychowawczych, a wielokrotne ćwiczenie w warunkach poligonowych potwierdzały wysoką zdolność bojową brygady.
30.09. 1967 roku rozkazem ministra obrony narodowej w sprawie zmian w nazewnictwie i kultywowania tradycji bojowych przez jednostki Wojska Polskiego 31. BAA przejęła dziedzictwo tradycji, historyczną nazwę i numerację 5. Pomorskiej Brygady Artylerii Ciężkiej przyjmując nazwę 5. Pomorskiej Brygady Artylerii Armat.
Siłę ogniową brygady stanowiły trzy dywizjony 152 mm hba i jeden dywizjon 122 mm armat. Od jesieni 1978 roku w powiększono brygadę o nowy dywizjon artylerii rakietowej, a od 1969 do 1985 o dywizjon rozpoznania artyleryjskiego – były 29 dra, który od 1969 roku stacjonował w Głogowie). W 1985 roku w 5. PBAA utworzono dywizjon wielkiej mocy wyposażony 203 mm samobieżne armaty 2S7.
W 1995 roku decyzją ministra obrony narodowej dla zachowania w pamięci bohaterskich czynów żołnierzy formacji artylerii ciężkiej Wojska Polskiego 5. Brygada Artylerii Armat przejęła dziedzictwo by z honorem kontynuować tradycje:
- 5. kompanii pozycyjnej artylerii pieszej z 1931 r.,
- 5. pułku artylerii ciężkiej 1918 – 1939 r.,
- 5. Pomorskiej Brygady Artylerii Ciężkiej 1943 – 1945 r.
8 maja 1995 roku brygada otrzymała nowy sztandar ufundowany przez społeczeństwo i zakłady pracy Głogowa. Poprzedni sztandar został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego. Pod koniec listopada 2001 5. PBAA rozformowano, jej tradycje przejął 3 dar 23.BAA w Bolesławcu.
W czasie wieloletniej pokojowej służby brygada wychowała kilka pokoleń artylerzystów. W jednostce odbywało służbę na różnych etapach swojej zawodowej kariery wielu oficerów, którzy zajmowali lub zajmują kierownicze stanowiska w Wojsku Polskim.
Zarys historii 29. dywizjonu rozpoznania artyleryjskiego
Na podstawie zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP nr 024/Org z dn. 27.03.1969 r. został sformowany w Głogowie 29. dywizjon rozpoznania artyleryjskiego (29. dra), podległy pod względem organizacyjnym dowódcy ŚOW. Zadaniem dywizjonu było zdobywanie i opracowywanie danych o nieprzyjacielu, terenie i warunkach meteorologicznych dla szefostwa artylerii okręgu i innych jednostek wojsk rakietowych oraz artylerii w zależności od podporządkowania w czasie ćwiczeń i strzelań artyleryjskich. Nowo sformowana jednostka otrzymała numer identyfikacyjny JW 3166. Bazą organizacji dywizjonu była przeniesiona kilka miesięcy wcześniej z Bolesławca 67. bateria meteorologiczna artylerii, która tym samym zakończyła swoją samodzielność. Kadrę zawodową, żołnierzy służby zasadniczej i specjalistyczny sprzęt wojskowy wydzieliły jednostki artylerii okręgu i uzupełnili absolwenci szkół wojskowych. Dywizjon po kilku miesiącach organizowania pobierania i poznawania sprzętu, szkolenia i zgrywania pododdziałów osiągnął gotowość bojową i w dniu 13.12.1969 r. z rąk Szefa Wojsk Rakietowych i Artylerii ŚOW otrzymał sztandar. Dowództwo i sztab, dyżurka oficera dyżurnego, rejon zakwaterowania baterii, sale szkolenia i magazyny pododdziałowe mieściły się w budynku koszarowym między 6. Pułkiem Pontonowym a 5. Pomorską Brygadą Artylerii Armat (5 PBAA). Park techniczny, służba PKT, garaże, magazyny i baza mobilizacyjna zlokalizowane były na obiekcie Brzostów przy ul. Świerczewskiego (obecnie Sikorskiego).
29 dywizjon rozpoznania artyleryjskiego przez dziesięcioletni okres istnienia jako samodzielna jednostka posiadał następującą strukturę organizacyjną: dowództwo, sztab (szef sztabu, szef łączności, oficer operacyjny, oficerowie rozpoznawczy), sekcja polityczna (instruktorzy), służby techniczne (szef służby uzbrojenia, szef służby samochodowej, technicy), kwatermistrzostwo (szef służby żywnościowej, szef służby mundurowej, szef służby mps), pluton łączności, pluton gospodarczy, lekarz i drużyna sanitarna.
Dowódcami dywizjonu byli: ppłk Rajmund Krasowski (1969-1976), ppłk Tadeusz Butyński (1976-1979), a później – ppłk Michał Krasowski. Obowiązki szefa sztabu dywizjonu pełnili: mjr Władysław Stolecki i mjr Kazimierz Pytkowski, a zastępcy ds. politycznych – mjr Jan Broniszewski, ppłk Czesław Chromiak i mjr Wiesław Mróz. Kwatermistrzem był mjr Bronisław Cichoń, a zastępcą ds. technicznych mjr Jerzy Tądel.
Bateriami dowodzili: topograficzną – por. Jerzy Biniarz, kpt. Kazimierz Szwej i por. Jan Słowik, radiotechniczną – por. Jan Turski i kpt. Adam Kęstowicz, rozpoznania dźwiękowego – kpt. Michał Szafrański, por. Jan Różycki i kpt. Andrzej Śmiałkowski, baterią meteorologiczną – por. Czesław Kargol, kpt. Leon Krzęcin i kpt. Jan Jagielski.
Szkolenie ogólnowojskowe i specjalistyczne poszczególne baterie prowadziły na placach ćwiczeń i obiektach garnizonowych zgodnie z ich podziałem dla istniejących w Głogowie w tym czasie jednostek artylerii i wojsk inżynieryjnych. Udogodnieniem było wykorzystywanie tych obiektów i placów ćwiczeń, które do tej pory były przygotowane dla pododdziałów 5 Po-morskiej Brygady Artylerii Armat o podobnej specyfice zadań i programach szkolenia. 29 dra ze względu na specyfikę zadań i wojenne przeznaczenie oraz bezpośrednią podległość pod dowództwo ŚOW brał udział we wszystkich przedsięwzięciach szkoleniowych i ćwiczeniach z wojskami, w których uczestniczyło Szefostwo WRiArt SOW. Realizowane zadania były zróżnicowane w zależności od specyfiki i etapów ćwiczeń. Polegały one na realizowaniu zadań rozpoznania artyleryjskiego w ugrupowaniu ćwiczącej armii (okręgu), a także na wykonywaniu zadań kontrolnych ćwiczących oddziałów wojsk rakietowych i artylerii, wykonujących strzelania amunicją bojową i uderzenia rakiet. Wykonanie tak dużej ilości zadań w wielu miejscach i czasie na rzecz Dowództwa ŚOW i innych jednostek artylerii wymagało od kadry i żołnierzy dużej mobilności, zaangażowania i częstego przebywania na poligonach w Toruniu, Wędrzynie, Przejęsławiu, Kliczkowie, Żaganiu i Orzyszu. Po dziesięcioletnim funkcjonowaniu jako samodzielna jednostka zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 026/Org z dn. 18.01.1979 roku 29. dywizjon rozpoznania artyleryjskiego przestaje być samodzielnym oddziałem i wchodzi w skład 5 PBAA. Jednakże na wypadek „W” dywizjon ten, po mobilizacyjnym rozwinięciu, stawał się ponownie samodzielnym oddziałem podległym dowódcy ŚOW (armii). W 1985 r., po utworzeniu 23 Brygady Artylerii Armat, dywizjon zostaje włączony w jej struktury i przeniesiony do Zgorzelca.
Zarys historii 14. Podoficerskiej Szkoły Artylerii Armat
Od 1952 r. w 112, pac i 31, BAA w Głogowie funkcjonowały pododdziały szkolne przygotowujące podoficerów służy zasadniczej dla potrzeb własnych i innych jednostek artylerii. Wykorzystano urządzoną na wysokim poziomie bazę szkoleniową oraz obiekty koszarowe 5. PBAA i zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 073/Org z 10.07.1970 r. została utworzona w Głogowie 14. Podoficerska Szkoła Artylerii Armat (na bazie przeniesionej z Grudziądza). Część kadry zawodowej przybyła z Grudziądza, pozostała została przeniesiona z 5. PBAA, 29. dra i innych jednostek OW. Szkoła została zakwaterowana w budynku koszarowym nr 13 (obecnie siedziba WKU).
Zadaniem 14. PSAA było szkolenie elewów, kandydatów na podoficerów zasadniczej służby wojskowej, dowódców drużyn i działonów dla pododdziałów dowodzenia, rozpoznania artyleryjskiego i ogniowych jednostek artylerii. Od 1979 r. rozpoczęto szkolenie podchorążych, absolwentów szkół wyższych w ramach Szkoły Podchorążych Rezerwy. Prowadzono też kursy dla podoficerów zawodowych. Turnus szkoleniowy trwał 6 miesięcy (dwa turnusy w roku: pierwszy – od połowy października do połowy kwietnia, drugi- od połowy kwietnia do połowy października). Absolwenci szkoły, w zależności od uzyskanych wyników, otrzymywali stopnie kaprala lub bombardiera i kierowani byli do jednostek wojskowych na terenie wszystkich okręgów wojskowych.
14. PSAA posiadała następującą strukturę organizacyjną: komenda i sztab, szkolna bateria artylerii armat, szkolna bateria rozpoznania artyleryjskiego, Szkoła Podchorążych Rezerwy, Podoficerska Szkoła Zawodowa, pluton zabezpieczenia, kancelaria. Komendantami Szkoły byli: ppłk Zdzisław Musiał i ppłk Tadeusz Zańko, zastępcami ds. szkolenia – mjr Tadeusz Węglarz i mjr Łucjan Kaźmierczak, zastępcami ds. politycznych – mjr Jan Poklepa, mjr Andrzej Tadych i mjr Tadeusz Żmurko, szefami służb technicznych – mjr Tadeusz Paszkowski i kpt. Tadeusz Piątek, szefem służby uzbrojenia – kpt. Mieczysław Wojtyna, kierownikami kancelarii: ogn. sztab. Tadeusz Tokarz i st. chor. Jan Wojciechowski. Dowódcami szkolnej baterii artylerii armat byli: mjr Bronisław Młot i mjr Marek Świerczyński, szkolnej baterii rozpoznania artyleryjskiego – mjr Łucjan Kaźmierczak i kpt. Alfons Kaniewski. Szkołą Podchorążych Rezerwy dowodzili – mjr Czesław Zalewski i mjr Leon Woszczyna, a Podoficerską Szkołą Zawodową – mjr Bronisław Młot, mjr Łucjan Kaźmierczak i mjr Jerzy Wiśniewski. Dowódcą plutonu zabezpieczenia był st. sierż. Kazimierz Jankowski.
Po kilkunastu latach funkcjonowania w Garnizonie Głogów 14. PSAA wiosną 1986 roku, zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego, została przeniesiona do Węgorzewa w Warszawskim Okręgu Wojskowym. Do nowego garnizonu przeniosła się tylko część kadry zawodowej, która po krótkim czasie i tak powróciła do 5. PBAA w Głogowie. Pozostali żołnierze zawodowi 14. PSAA kontynuowali służbę w 23. BAA i innych jednostkach OW.
