W Augustowie przy rynku noszącym imię ostatniego z Jagiellonów – Zygmunta Augusta ustawiono granitowy kamień z tablicą upamiętniającą artylerzystę, pułkownika Edwarda Maliszewskiego. Miejscowi mówią o pułkowniku –  „najwybitniejszy wojskowy wywodzącym się z tej ziemi”.

Tablicę odsłonięto 10 października 2018 roku w ramach obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości.

Pułkownik Edward Maliszewski żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej, szef sztabu 11 Karpackiej Dywizji Piechoty, wykładowca Centrum Szkolenia Piechoty, dowódca 202 pułku artylerii, oficer VI Oddziału Sztabu Naczelnego Wodza PSZ urodził się właśnie w Augustowie 9 października 1894 r.

W 1911 roku roku wstąpił do Wileńskiej Szkoły Oficerskiej i ukończył ją jako prymus w 1914 roku z przydziałem do artylerii fortecznej w twierdzy w Brześciu nad Bugiem. W 1916 roku brał udział w wielkiej ofensywie na Wołyniu, awansowany na porucznika zostaje wyznaczony na stanowisko dowódcy baterii. Gdy w lecie 1917 roku, w okresie formowania się I Korpusu Polskiego w Rosji, zamierzał wraz z baterią zaciągnąć się do niego, został aresztowany i osadzony w więzieniu. Skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie „za nacjonalistyczną polską działalność” zdołał zbiec i dotrzeć do I Korpusu Polskiego, w którym został starszym oficerem w Legii Rycerskiej. W maju 1918 roku powrócił do Augustowa i wstąpił do POW. W listopadzie 1918 roku, pod pozorem zaciągnięcia się do Polnische Wehrmacht, wyjechał wraz z paroma innymi oficerami i żołnierzami do Warszawy, gdzie uczestniczył w rozbrajaniu Niemców i wstąpił do organizującego się Wojska Polskiego. Do 17 marca 1919 roku był dowódcą baterii szkolnej Szkoły Podoficerskiej w Rembertowie, po czym został przeniesiony do Szkół Artylerii w Toruniu. W marcu 1922 roku został przeniesiony do Departamentu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko kierownika referatu wyszkolenia. W końcu 1927 roku został dowódcą dywizjonu w 15. Pułku Artylerii Polowej w Bydgoszczy. W latach 1928–1930 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną z wynikiem bardzo dobrym  i i uzyskał tytuł oficera dyplomowanego. Następnie został przeniesiony do12. Kresowego Pułku Artylerii Polowej w Złoczowie, początkowo na stanowisko dowódcy dywizjonu a następnie zastępcy dowódcy pułku. W listopadzie 1933 roku objął stanowisko szefa sztabu 11. Karpackiej Dywizji Piechoty w Stanisławowie. Od listopada1935 roku był kierownikiem przedmiotu Taktyka Artylerii w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Autor opracowań: „Artyleria na tle działań piechoty”, „Organizacja strzelania w dywizjonie i grupie”, „Armata 37 mm wz. 36” oraz „Armata ppanc 37 mmm wz. 36”, „Taktyczne użycie w pułku piechoty”, „Pododdział artylerii na rzuty i ugrupowanie jej w marszach ubezpieczonych”.

 W dniu wybuchu II Wojny Światowej objął stanowisko oficera w Sztabie Dowództwa Artylerii i w składzie Naczelnego Dowództwa w dniu 17.09.1939 przekroczył granicę Rumunii, gdzie został internowany. W listopadzie 1939 roku przybył do Paryża, gdzie otrzymał przydział na stanowisko kierownika kursów oficerów artylerii w obozie wojskowym Coëtquidan w Bretanii. W połowie lutego 1940 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 202. Modlińskiego Pułku Artylerii Ciężkiej w organizującej się 2. Dywizji Strzelców Pieszych (w latach 1939–1940 we Francji i w latach 1940–1945 w Szwajcarii).

202. pułk miał w swojej strukturze dwa dywizjony po trzy baterie wyposażone w 155 mm haubice wz. 1917, liczył 1607 żołnierzy.

W 1940 roku pułkownik Maliszewski został internowany w Szwajcarii.
Po wylądowaniu aliantów i zajęciu Paryża uciekł w grudniu 1944 ze Szwajcarii do Francji i po miesięcznym pobycie w Paryżu przybył do Wielkiej Brytanii i dostał przydział do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. W połowie 1945 roku został przeniesiony do Szkocji do Centrum Wykształcenia Artylerii. Wrócił do Polski i został w 1946 roku zdemobilizowany.

Po ukończeniu kursu księgowości został zatrudniony w Centrali Zbytu Przemysłu Mineralnego na stanowisko zastępcy głównego księgowego a następnie został głównym księgowym w Centrali Handlu Materiałami Budowlanymi. W 1949 zastał aresztowany w związku ze sprawą gen. Tatara. Po dwóch latach przebywania w areszcie śledczym w 1951 roku został skazany na karę 10 lat pozbawienia wolności wraz z utratą praw publicznych i obywatelskich i praw honorowych na okres 5. lat i przepadek całego mienia. Przebywał w więzieniu w Warszawie, we Wronkach oraz w Potulicach.

Decyzją Rady Państwa w 1955 roku zastał ułaskawiony i zrehabilitowany.
Zmarł w Warszawie dnia 29 lipca 1957 roku. Pochowano pułkownika na Powązkach Wojskowych.
Za zasługi dla ojczyzny został odznaczony Krzyżem Walecznych Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem za Wojnę 1918, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości a także francuskim odznaczeniem Croix de Guerre ze Złotą Gwiazdą.

Pułkownik Maliszewski miał brata Józefa, także artylerzystę  – majora, dowódcę dywizjonu w 27. pal,  trzykrotnie odznaczonego Krzyżem Walecznych, wziętego do niewoli niemieckiej 4 X 1939 roku.

Płk dypl. Edward Maliszewski był jednym z najbardziej utalentowanych i znakomicie wykształconych artylerzystów w Wojsku Polskim.

Cześć i chwała.

Wieczna pamięć.

Opracował: Leszek Ciepielski